Co wyróżnia rodzinę dysfunkcyjną?

W zdrowej i właściwie funkcjonującej rodzinie panują wzajemne relacje, a jej członkowie szanują się wzajemnie i wspierają. Dość często jednak zdarza się, że w wyniku różnych zdarzeń przestaje ona prawidłowo funkcjonować. Rodzina dysfunkcyjna nie działa, tak jak powinna. Odbija się to życiu wszystkich domowników i negatywnie wpływa na ich funkcjonowanie. Szczególnie cierpią na tym dzieci. Czym jest rodzina dysfunkcyjna i czy można jakoś rozwiązać jej problemy?

W jaki sposób rodzina wpływa na życie człowieka?

Rodzina jest podstawową grupą społeczną. Tworzą ją zazwyczaj rodzice i dzieci. To właśnie z tym środowiskiem w pierwszej kolejności styka się dziecko. Rodzina kształtuje zachowania i jest bardzo ważnym fundamentem. Najczęściej, to czego nauczyło się dziecko oraz wszystko, co wynosi z rodzinnego domu, kształtuje jego przyszłość oraz wszystkie zachowania. Dotyczy to zarówno pozytywnych, jak i negatywnych wzorów.

Trzeba jednak pamiętać o tym, że jeśli dziecko wyrastało w dysfunkcyjnej rodzinie, to nie oznacza to, że w przyszłości również będzie tworzyła taką rodzinę. Wszystko zależy od charakteru, a także otwartości na inne otoczenie.  

Wzorce w normalnie funkcjonującej rodzinie

W poprawnie funkcjonującej rodzinie występuje przede wszystkim duża tolerancja dla każdego z jej członków. Oznacza to wzajemny szacunek, poszanowanie opinii oraz zagwarantowanie własnej przestrzeni do życia. Członkowie normalnie działającej rodziny komunikują się ze sobą oraz wspólnie rozwiązują pojawiające się problemy. Zdrowe relacje opierają się także na bezwarunkowej miłości. Trzeba wiedzieć, że w każdej rodzinie pojawiają się różnego rodzaju problemy. Jednak warunkiem zdrowych i poprawnych relacji jest to, aby wzajemnie się wspierać oraz sobie pomagać.

W zdrowej rodzinie zarówno rodzice, jak i dzieci mają poczucie bezpieczeństwa i akceptacji. Mogą swobodnie wyrażać swoje opinie, nie mają poczucia ciągłego strachu, mogą liczyć na wzajemne wsparcie i zaufanie.

Jak rozpoznać rodzinę dysfunkcyjną?

Za rodzinę dysfunkcyjną uznaje się taką, która nie spełnia swoich podstawowych funkcji. Zaburzone są relacje między jej członkami, którzy nie potrafią się porozumieć. Dość często zdarza się, że jeden z członków rodziny przejmuje rolę dominatora i chce rządzić pozostałymi osobami.

Ogromnym zagrożeniem jest to, że osobom z zewnątrz najczęściej trudno jest rozpoznać, że w takiej rodzinie dzieje się coś złego. Wszystko odbywa się za zamkniętymi drzwiami. Należy mieć na uwadze to, że rodzina dysfunkcyjna nie zawsze wiąże się z przemocą. Występuje w niej jednak ciągła kontrola, brak zaufania oraz wzajemne oskarżania. Więzi emocjonalne między poszczególnymi członkami są zaburzone, a komunikowanie się między nimi nie jest poprawne. Rodzice wychowujący swoje dzieci w takiej rodzinie zazwyczaj stosują niepoprawne wzorce wychowawcze. W efekcie tego nie są one przystosowane do życia w społeczeństwie.

W skrajnych przypadkach członkowie rodziny dysfunkcyjnej, a zwłaszcza dzieci, nie są w stanie zaspokoić swoich podstawowych potrzeb życiowych, takich jak spokojny sen czy jedzenie. Związany z tym stres negatywnie wpływa na inne sfery życia, takie jak edukacja czy relacje z innymi osobami.

Z jakimi problemami najczęściej boryka się rodzina dysfunkcyjna?

W rodzinie dysfunkcyjnej bardzo często dochodzi do nadużywania alkoholu lub środków odurzających przez przynajmniej jednego rodzica. Dziecko jest narażone na oglądanie bliskiej osoby, która zachowuje się irracjonalnie. W takich domach dochodzi także najczęściej do przemocy. Nie musi to być przemoc fizyczna, ale także emocjonalna czy ekonomiczna. 

W niepoprawnie działającej rodzinie dość często pojawiają się także wygórowane oczekiwania wobec dziecka. Rodzice oczekują, że spełni on ich oczekiwania lub narzucają zbyt dużo obowiązków. Dziecko nie radzi sobie z presją i czuje, że zawiodło swoich najbliższych. W takich rodzinach może również pojawiać rywalizacja między rodzicami, która również najbardziej odbija się na dziecku. 

Czym jest syndrom DDD

DDD to syndrom dorosłego dziecka z rodziny dysfunkcyjnej. Oznacza deficyty zarówno emocjonalne, jak i fizyczne. Takie osoby są dotknięte obciążeniami wynikającymi z dorastania w niewłaściwie działającej rodzinie. Odbija się to na ich życiu w dorosłości. Takie osoby najczęściej negatywnie postrzegają nie tylko siebie, ale i otaczający je świat. Nie wiedzą, w jaki sposób komunikować się z otoczeniem. Uważają się za grosze od innych. 

To, w jaki sposób zachowuje się osoba z DDD, zależy w głównej mierze od tego, jaką rolę pełniła w swojej nieprawidłowo funkcjonującej rodzinie. Najczęściej jest to:

• - Bohater rodziny — przejmuje obowiązki rodzica, dba o dom i troszczy się, aby nikt z otoczenia nie zauważył problemów rodziny. Taka osoba najczęściej już w dzieciństwie jest nad wyraz dojrzała na swój wiek.
• - Niewidzialne dziecko — ucieka od kontaktów zarówno z domownikami, jak i rówieśnikami. Nie chce stwarzać problemów w domu oraz w szkole. Ucieka od problemów oraz izoluje się w swoim wewnętrznym świecie.
• - Kozioł ofiarny — w dzieciństwie staje się celem, na którym wyżywają się rodzice. Uciekając od problemów, bardzo często sięga po różnego rodzaju używki.

Osoby z syndromem DDD nie potrafią nawiązać zdrowych relacji, co utrudnia im stworzenie normalnego związku czy nawiązanie przyjaźni. Taki pacjent powinien zgłosić się na terapię, która pomoże uporać się z problemami. Tylko właściwie przeprowadzone leczenie daje szansę na to, aby rozpocząć życie na nowo. W przeciwnym razie może dojść do powielania niewłaściwych wzorców.

​Artykuł partnera